Tiếp nhận bộ phận thiết kế khi Jony Ive ra đi
Vào tháng 6, khi Apple công bố Giám đốc Thiết kế Jony Ive sẽ rời khỏi công ty, tâm điểm chuyển sang một vị giám đốc ít người biết đến: COO (Giám đốc Vận hành) Jeff Williams, người hiện đã tiếp nhận bộ phận thiết kế huyền thoại. Điều này biến Williams trở thành người kế nhiệm Tim Cook.
Ông có nhiều nét tính cách phù hợp với vị trí CEO: hình mẫu về hoạt động hiệu quả, và tính khí điềm đạm, không thất thường như người tiền nhiệm của Tim Cook, Steve Jobs.
Nhiều đồng nghiệp giấu tên đã và đang làm việc cho Apple cho biết ông Williams là một lãnh đạo khiêm tốn, kỷ luật, và yêu cầu cao. Ông làm việc với bên cung ứng, vận chuyển các thiết bị từ nhà máy Trung Quốc đến mọi nơi trên thế giới, và làm việc trực tiếp với bên phát triển sản phẩm. Hàng tuần, Williams tham dự những buổi đánh giá sản phẩm và quá trình thiết kế, sau đó báo lại cho CEO Tim Cook trong buổi phê duyệt cuối cùng. Ông cũng là người đứng đầu dự án đưa Apple Watch ra thị trường. Trong nội bộ Apple, ông được cân nhắc cho vị trí lãnh đạo trước cả khi Ive rời khỏi công ty.
Dưới sự lãnh đạo của Tim Cook, giá trị của Apple đã tăng gấp đôi trên thị trường, bán ra hàng triệu sản phẩm đắt tiền như Iphone và Ipad, AirPods không dây, dịch vụ Apple Music và nhanh chóng vượt 1 nghìn tỉ USD. Dù vậy, doanh số của iPhone, vốn từ lâu đã chiếm 2/3 tổng thu nhập của Apple, sau khoảng thời gian tăng chóng mặt, đã chững lại trong nhiều năm, và công ty gặp khó khăn khi phải cạnh tranh với những thi trường phát triển mạnh mẽ như Trung Quốc và Ấn Độ.
Sau khi suýt phá sản vào cuối thập niên 1990, Apple tự hào về khả năng biến những sản phẩm đắt tiền thành xu hướng dựa vào lợi thế thiết kế, và đội ngũ thiết kế từ lâu đã trở thành nòng cốt của Apple. Ông Ive được xem như một thiên tài về sản phẩm xứng tầm với Jobs. Sau 8 năm Tim Cook điều hành Apple, đội ngũ vận hành có tầm ảnh hưởng cao hơn bên phát triển sản phẩm. Trong tương lai gần, ông Cook không có ý định rời đi, và với vị trí hiện nay của ông Williams, cách thức điều hành công ty sẽ không thay đổi trong dài hạn. “Jeff tập trung 95% vào điều hành và 5% vào sản phẩm. Apple đã trở thành một công ty ưu tiên sự vận hành.”
“CEO của Apple không nhất thiết phải là người có tầm nhìn, chỉ cần có khả năng làm việc cùng một người có tầm nhìn trong công ty,” theo Michael Gartenberg, cựu giám đốc marketing của Apple. “Tim Cook có Jony Ive. Khi Ive ra đi, ai sẽ là người có tầm nhìn trong công ty để có thể dẫn dắt Apple đi đến thành công tiếp theo?”
Cook và Williams gặp Wang Chao, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc, vào năm 2012. Ảnh: Getty Images/Bloomberg.
Như Tim Cook, ông Williams lớn lên tại miền Nam nước Mỹ, lấy bằng MBA tại Đại học Duke, và làm việc tại IBM trong nhiều năm trước khi gia nhập Apple vào cuối thập niên 1990. Vào năm 1998, ông làm quản lý mua sắm, thương lượng với bên cung ứng phụ kiện, và trở thành phó chủ tịch điều hành cấp cao vào năm 2010. Ông luôn chuẩn bị một tập tài liệu khổng lồ về phát triển sản phẩm và kế hoạch điều hành để có thể trả lời những câu hỏi của CEO trong những buổi họp. Ông cũng hay ghi chép những điều cần lưu ý trong một cuốn sổ bỏ túi.
Vào năm 2013, ông Williams lãnh đạo đội ngũ phát triển Apple Watch. Từ khi đảm nhiệm COO vào cuối năm 2015, ông là người giới thiệu từng phiên bản của đồng hồ, và chịu trách nhiệm giám sát phát triển sản phẩm của Apple.
Trách nhiệm lớn
Ở vị trí hiện tại, trách nhiệm của ông Williams rất lớn. Ngoài Apple Watch, ông còn giám sát rất nhiều bộ phận trong công ty. Williams là một người giỏi quan sát, biết lắng nghe và đặt những câu hỏi nhạy bén. Một cựu giám đốc Apple cho biết ông Williams nỗ lực tìm tiếng nói chung với kỹ sư công ty, dù ông luôn tự giễu kiến thức kỹ thuật của mình còn thiếu sót.
Ông Williams luôn đến công ty trước 7 giờ sáng và về khi đã tối muộn. Dù ông là người thẳng tính và yêu cầu cao trong những buổi họp với các giám đốc, trong những buổi họp với bên kỹ sư, ông sẽ để cấp dưới trở thành “nhân vật phản diện”. Ông và đội ngũ thiết kế không phải lúc nào cũng thấu hiểu được nhau. “Ông ấy là người thiên về điều hành, và tiêu chuẩn bên đó không quá quan trọng với bên thiết kế,” một thành viên lâu năm của cho biết.
Với Williams, Apple Watch là bài kiểm tra lớn nhất. Vào năm 2015, nhiều tháng trước khi trình làng bản đầu tiên, mốt số nhân viên kiểm nghiệm sản phẩm bị dị ứng với một loại ni-ken trong vỏ đồng hồ. Williams quyết định bỏ lô hàng Apple Watch mà công ty đã hoàn thành và tăng năng suất một dây chuyền sản xuất khác với loại ni-ken mới. Nhiều nhân viên cũng để ý thấy rằng “taptic engine” (động cơ rung) trong đồng hồ sẽ bị hư sau một thời gian dài do ăn mòn. Một lần nữa, Williams quyết định không bán lô hàng lỗi này mà tặng lại cho nhân viên. Những quyết định này giúp khách hàng tránh mua phải những mẫu Apple Watch lỗi.
Apple Watch không thu hút khách hàng như iPhone hay iPad, phiên bản đầu tiên hoạt động chậm và thiếu nhiều ứng dụng thiết yếu. Công ty phải ngừng sản xuất bản mạ vàng sau một năm. Dù vậy, sau khi phần mền và phần cứng của Apple Watch được cải thiện, Apple đã kiểm soát thị trường dành cho vòng đeo tay kết nối internet, chiếm hơn 50% tổng doanh thu của mảng này trong năm 2018, theo nghiên cứu thuộc công ty Strategy Analytics.
Williams giới thiệu Apple Watch Series 4 vào năm 2018.
Hiện nay, ông Williams đang giám sát quy trình phát triển tất cả sản phẩm phần cứng của Apple, mở các cuộc họp hàng tuần để đánh giá quy trình. Mặc dù quy trình có tên gọi chính thức là New Product Review (NPR – Đánh giá sản phẩm mới), một số nhân viên gọi nó là “Đánh giá của Jeff”. Trong quá trình phát triển AirPods, Williams vẫn đeo tai nghe có dây của Apple vì ông vẫn chưa hài lòng với chất lượng của sản phẩm không dây.
Những người thân cận với nhóm thiết kế cho biết họ tin ông Williams hiểu được giá trị công việc của họ và giúp họ thực hiện ý tưởng thay vì bác bỏ chúng. Ngoài Apple Watch, ông Williams cũng giám sát đội kỹ sư thiết bị điện thoại Apple một thời gian ngắn khoảng 10 năm trước.
Một cựu giám đốc cấp cao của Apple cho biết ông không lo lắng về khả năng thực hiện ý tưởng của đội thiết kế của ông Williams. Người ông lo là Evan Hankey và Alan Dye, hai lãnh đạo mới, đồng thời là quản lý lâu năm mảng thiết kế phần cứng và phần mềm Apple. Năng lực thiết kế của cả hai là một bước thụt lùi so với Ive, nhưng luồng công việc sẽ dễ thở hơn. Trước đây họ chỉ là “bù nhìn” do sự chuyên quyền của Jony.
Đối với những cổ đông lo lắng cho tương lai, ông Williams là một người trầm tính và thiếu sự nhạy cảm trong thiết kế nên khó tạo ra nguồn cảm hứng. Những người thân cận của Cook đều có thành tích khủng trong công việc. Họ đều tầm tuổi Williams, và ông đã 56 – chỉ nhỏ hơn Tim Cook ba tuổi.
“Ông ấy là người giống Tim Cook nhất trong công ty,” một cựu giám đốc cấp cao tại Apple nhận xét về Williams. “Nếu bạn nghĩ Cook đang làm tốt, thì đây là một lựa chọn hợp lý.”